{Το άρθρο αυτό απευθύνεται σε όσους δεν έχουν ενημερωθεί από τα Μ.Μ.Ε. και το διαδίκτυο. Επίσης στον τοπικό τύπο του Ν. Κιλκίς που ήταν επικριτικός για την πρωτοβουλία που πήρε ο δήμος Γουμένισσας στις 12 Δεκεμβρίου 2009 και κάλεσε σε ανοιχτή συγκέντρωση τους κατοίκους αυτής της ιστορικής κωμόπολης για τον «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ 2».}
Το όνομα μιας εμβληματικής μορφής της αρχιτεκτονικής, του «Καλλικράτη», φέρει το νέο πρόγραμμα της αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης διοίκησης που εγκρίθηκε χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο έπειτα από εισήγηση του υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Γιάννη Ραγκούση, και τίθεται άμεσα σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να έχει ψηφιστεί το αργότερο το Μάιο του τρέχοντος έτους.
Παρουσιάζοντας τους άξονες της νέας αρχιτεκτονικής, ο κ. Ραγκούσης επεσήμανε τη δραστική μείωση των δήμων της χώρας και τη θεμελίωση της δευτεροβάθμιας περιφερειακής αυτοδιοίκησης με αιρετούς περιφερειάρχες και περιφερειακά συμβούλια.
Ειδικότερα, με τον «Καλλικράτη»:
Θεμελιώνονται 370 ισχυροί δήμοι από τους 1.034 δήμους και κοινότητες και θα καθορισθούν με πληθυσμιακά και γεωγραφικά κριτήρια. Εξαίρεση θα αποτελέσουν οι ορεινές δυσπρόσιτες περιοχές και οι νησιωτικές (κάθε νησί και δήμος, εκτός από την Κρήτη και τη Μυτιλήνη), 7 γενικές διοικήσεις που θα αντικαταστήσουν τις 13 σημερινές κρατικές περιφέρειες.
Τα περίπου 6.000 νομικά πρόσωπα και δημοτικές επιχειρήσεις των δήμων περιορίζονται σε λιγότερα από 2.000, καταργούνται δηλαδή περίπου 4.000 νομικά πρόσωπα και δημοτικές επιχειρήσεις των δήμων.
Στη θέση των 76 Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που αποτελούν τις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις δημιουργούνται αιρετές περιφέρειες σε αριθμό ανάλογο των 13 κρατικών σημερινών περιφερειών.
Θεμελιώνεται η αιρετή περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Εισάγεται έτσι ο θεσμός του αιρετού περιφερειάρχη, καθιερώνεται θεσμός του αντιπεριφερειάρχη, θεματικού και τοπικού, καθώς και η περιφερειακή εκτελεστική επιτροπή.
Η περιφερειακή αυτοδιοίκηση καθίσταται το θεσμικό όχημα της πράσινης ανάπτυξης και αναλαμβάνει τον ενιαίο στρατηγικό αναπτυξιακό σχεδιασμό της περιφέρειας, η οποία πρέπει να βασίζεται στη συμμετοχή του πολίτη και στη διαχείριση των ΠΕΠ του ΕΣΠΑ.
Ειδικές ρυθμίσεις
Ειδικά στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζονται με ειδικές ρυθμίσεις τα ζητήματα μητροπολιτικού χαρακτήρα.
Θεσπίζεται συνήγορος του δημότη και της επιχείρησης σε κάθε δήμο και σε κάθε περιφέρεια. Ο συνήγορος θα είναι πρόσωπο υψηλού κύρους, εκλεγμένος με αυξημένη πλειοψηφία, με ορισμένη θητεία και υπό τον έλεγχο του Συνηγόρου του Πολίτη
Στο πλαίσιο αξιοποίησης των δυνατοτήτων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης:
Ενισχύεται και εκσυγχρονίζεται ο θεσμός των δημοτικών ΚΕΠ με τη δημιουργία μικρών «Δημοτικών e-ΚΕΠ» σε κάθε γειτονιά ή χωριό ανάλογα με τις ανάγκες εξυπηρέτησης, με τα οποία παρέχονται οι βασικές υπηρεσίες της δημοτικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης όσο το δυνατόν εγγύτερα στο πολίτη.
Εισάγεται η έξυπνη «κάρτα του δημότη», με την οποία περνούν οι δήμοι στην αυτόματη εξυπηρέτηση (π.χ. έκδοση πιστοποιητικών), αλλά και διευκολύνεται η συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες (π.χ. τοπικά δημοψηφίσματα).
Οι δήμοι, εξοπλιζόμενοι με τις απαραίτητες υποδομές (μηχανήματα αυτόματης εξυπηρέτησης – «δημοτικά ΑΤΜ»), που θα εγκατασταθούν στα δημοτικά e-ΚΕΠ, θα έχουν τη δυνατότητα αυτόματης εξυπηρέτησης 24 ώρες το 24ώρο, 365 ημέρες το χρόνο.
Στο επίπεδο της αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης οι γενικές διοικήσεις θα διατηρήσουν όσες αρμοδιότητες προβλέπονται ρητά στο Σύνταγμα ότι δεν μπορούν να παραχωρηθούν στην αυτοδιοίκηση, αλλά και ευαίσθητες αρμοδιότητες, όπως της μετανάστευσης.
Για τη δραστική μείωση των δήμων ο κ. Ραγκούσης έδωσε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία:
– Μόνο 213 δήμοι από τους 1.034 απέκτησαν την πιστοποίηση ότι έχουν τη διαχειριστική επάρκεια για την υλοποίηση έργων του ΕΣΠΑ.
– Το 44%, δηλαδή 500 δήμοι, λειτουργεί το πολύ με ένα μηχανικό, 250 δήμοι δεν έχουν ούτε ένα οικονομολόγο να εργάζεται σε αυτούς, ενώ 500 δήμοι έχουν 1-2 οικονομολόγους. Διαπιστώνεται επίσης σημαντική απουσία νομικών που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ορθή και νομότυπη λειτουργία των δήμων.
Έλεγχοι ΟΤΑ
Αναφερόμενος ο κ. Ραγκούσης στους ΟΤΑ που κατηγορούνται συχνά, άλλες φορές δικαιολογημένα άλλες φορές όχι, όπως είπε, ως εστίες διαφθοράς, τόνισε ότι θα αλλάξει συνολικά ο τρόπος ελέγχου, ενώ ταυτόχρονα θα απαλλαγεί η αυτοδιοίκηση από περιττούς ελέγχους που προκαλούν εν τέλει γραφειοκρατικά βάρη στη λειτουργία τους. Θα θεσπιστεί η υποχρεωτική ανάρτηση στο Διαδίκτυο όλων των διοικητικών αποφάσεων και πράξεων αυτοδιοικητικών οργάνων και οργάνων διοίκησης φορέων, οι οποίες δεν θα ισχύουν εάν δεν έχουν δημοσιευθεί.
Θα καθιερωθεί Ειδική Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας των ΟΤΑ.
Επίσης, προληπτικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε όλους τους ΟΤΑ, τους δήμους και τις περιφέρειες. Κάθε δαπάνη θα ελέγχεται προληπτικά πριν από την εκτέλεσή της.
Οι πόροι των ΟΤΑ
Οι πόροι της τοπικής αυτοδιοίκησης έως τώρα βασίζονταν κυρίως στο φόρο εισοδήματος και στα τέλη κυκλοφορίας. Πλέον, όπως είπε ο υπουργός, προχωράμε στη σύνδεση των πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης με το ΦΠΑ
Ο κ. Ραγκούσης χαρακτήρισε την απόφαση κρίσιμη, που ενισχύει ουσιαστικά τα οικονομικά των ΟΤΑ. Ταυτόχρονα όμως καθιστά σύμμαχο την αυτοδιοίκηση, τις δυνάμεις που δραστηριοποιούνται γύρω από αυτή και τις τοπικές κοινωνίες στη μεγάλη εθνική προσπάθεια της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.
Επιπλέον:
* Σε παράλληλη διαβούλευση με τη φορολογική μεταρρύθμιση, στο πλαίσιο των ρυθμίσεων του Συντάγματος, θα υπάρξει εξοπλισμός των δήμων και των περιφερειών με επαρκείς οικονομικούς πόρους.
* Θα εξορθολογιστεί στη βάση διαφανών, αντικειμενικών και αδιάβλητων κριτηρίων το σύνολο των χρηματοδοτήσεων της κεντρικής διοίκησης προς την αυτοδιοίκηση. Ο υπουργός διαβεβαίωσε ότι θα τεθεί οριστικό τέλος στην πελατειακή κατανομή κονδυλίων με στόχο τη χειραγώγηση της αυτοδιοίκησης.
Τρεις πυλώνες
Για τη μετάβαση στη νέα αρχιτεκτονική, ο κ. Ραγκούσης επεσήμανε ότι είναι απαραίτητο ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα στήριξης, το οποίο διαρθρώνεται σε τρεις πυλώνες:
* Το πρόγραμμα Διοικητική Μεταρρύθμιση, οι πόροι του ΕΣΠΑ που έχει στη διαχείρισή του το υπουργείο Εσωτερικών, προϋπολογισμού περίπου 650 εκατομμυρίων ευρώ, αναθεωρείται για να προσαρμοστεί στις ανάγκες της νέας αρχιτεκτονικής.
* Τη χρηματοδότηση του κόστους για την πρόσληψη ειδικού επιστημονικού προσωπικού (μηχανικοί, οικονομολόγοι, νομικοί κτλ) που είναι απαραίτητο για την προβλεπόμενη στελέχωση των υπηρεσιών των ΟΤΑ και το οποίο παραμένει στους ΟΤΑ για τουλάχιστον 10 χρόνια.
* Την καθιέρωση ενός αναπτυξιακού προγράμματος τουλάχιστον ισοδύναμου του σημερινού προγράμματος για την αυτοδιοίκηση.
Ο υπουργός αναφέρθηκε στην Αττική των 4 εκατομμυρίων και στη Θεσσαλονίκη του 1 εκατομμυρίου που επιβιώνουν ακόμα 20 κοινότητες, καθώς και αρκετοί μικροί και αδύναμοι δήμοι. Τόνισε ότι θα υπάρξει ειδική πρόβλεψη για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιωτικών και ορεινών περιοχών (οι νησιωτικοί δήμοι της χώρας αποτελούν το 25% των σημερινών), προσθέτοντας ότι δεν θα υπάρξει περιοχή, γειτονιά, χωριό η οποία δεν θα απολαμβάνει τους πόρους που απορρέουν από τις ανάγκες.
Εκλογές το Νοέμβριο με το νέο νόμο
Το πρόγραμμα «Καλλικράτης» και το επιχειρησιακό πρόγραμμα στήριξής του θα ψηφιστεί το αργότερο το Μάιο προκειμένου οι εκλογές της αυτοδιοίκησης το Νοέμβριο του 2010 να διεξαχθούν με το νέο νόμο. Για το θέμα θα ενημερώσει σήμερα ο υπουργός Εσωτερικών τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας
