ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ

"ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΣΙΝΩΠΕΥΣ"

Το 1982 ιδρύθηκε ο ποντιακός Σύλλογος «ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΣΙΝΩΠΕΥΣ» Γουμένισσας & Περιχώρων.
Ιδρυτής του Συλλόγου και πρώτος Πρόεδρος διετέλεσε ο φιλόλογος καθηγητής του Λυκείου Γουμένισσας Δημήτριος Αθανασιάδης, κάτοικος Δυτικού Πέλλας και απόγονος ποντίων του Ακ-Δαγ-Μαδέν. Σκοπός και κύριος στόχος ήταν η διάσωση και διάδοση της ποντιακής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Εδώ και 24 χρόνια ο σύλλογός μας συνεχίζει το δύσκολο έργο του με τη βοήθεια των μελών του. Ο σύλλογος έχει στο ενεργητικό του συμμετοχές χορευτικών τμημάτων εντός και εκτός Ελλάδας (Κύπρο, Ιταλία ‚Γερμανία Τσεχία). Επίσης διοργανώνει ετήσιες εκδηλώσεις πολιτιστικού περιεχομένου (Γιορτή των Γραμμάτων, Τραπέζι των Γερόντων, κ.ά.) ‚φιλοξενεί θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις λαογραφικού περιεχομένου και πολλά άλλα.
Ο σύλλογός μας το 2006 προχώρησε στην ίδρυσης ποντιακής χορωδίας για πρώτη φορά εμφανίσθηκε στην εκδήλωση των Τριών Ιεραρχών που διοργάνωσε στο Κέντρο Νεότητας της Γουμένισσας και έλαβε μέρος στις εκδηλώσεις του συλλόγου «Εύξεινος Λέσχη» Γιαννιτσών στις 29 Απριλίου 2006.
Από το έτος ίδρυσής του μέχρι σήμερα , διετέλεσαν πρόεδροι οι: Δημήτριος Αθανασιάδης, Χαράλαμπος Τουλκερίδης, Βάσω Βαΐδου, Άννα Ιγνατιάδου και Λάζαρος Ελευθεριάδης.
Οι Πόντιοι της Γουμένισσας κατάγονται από το Ακ-Δαγ-Μαδέν (μεταλλεία Λευκού Βουνού) που βρίσκεται στην Τουρκία και συγκεκριμένα στο νομό Αγκύρας.
Οι πρώτοι κάτοικοι μετανάστευσαν από την Αργυρούπολη του Πόντου το 1832 και εγκαταστάθηκαν στις ωραίες και πλούσιες κοιλάδες του Ακ-Δαγ (Λευκού Βουνού) ως μεταλλωρύχοι, χρυσού και αργύρου και ίδρυσαν την ομώνυμη κωμόπολη . Την ίδια χρονιά κρυπτοχριστιανοί του χωριού Αργυρούπολης Σταυρίν (Σταυριώτες) έφθασαν στην περιοχή και ενώθηκαν με τους υπόλοιπους μετανάστες.
Η μετανάστευση συνεχίστηκε ως το 1850 και σιγά-σιγά σι μετανάστες αναπτύχθηκαν σε 32 χωριά γύρω από το Μαδέν.
Το Ακ-Δαγ-Μαδέν έγινε το πνευματικό κι εμπορικό κέντρο της περιοχής με 7-8 χιλιάδες κατοίκους , από τους οποίους σι 5 χιλιάδες ήταν Έλληνες, έμποροι ,κτηματίες, καταστηματάρχες, βιοτέχνες, σιδηρουργοί, αμαξοποιοί. Ολόκληρη η εμπορική κίνηση βρισκόταν στα χέρια των Ελλήνων.
Το Ακ-Δαγ-Μαδεν είχε πέντε σχολεία-τρία Δημοτικά, ένα Παρθεναγωγείο και ένα ημιγυμνάσιο. Το ημιγυμνάσιο στεγάζονταν στα Κεντρικά Εκπαιδευτήρια και στην ανέγερση επιστατούσε ο Κύριλλος Καρατζάς, Ιερέας.
Το Μαδέν είχε τρεις ναούς και δυο εξωκλήσια
Οι ναοί ήταν :
O Ναός του Αγίου Χαραλάμπους , καθεδρικός ναός, έδρα του αρχιερατικού επιτρόπου του Μητροπολίτου Χαλδίας.
O Nαός του Αγίου Γεωργίου, σήμερα ισλαμικό τέμενος
Aγίου Νικολάου, σήμερα κατοικία και στάβλος.

Εξωκλήσια :
Αγίου Γεωργίου
Ζωοδόχου Πηγής
η Τσοκλή η Παναγία

Το 1924, μετά την Mικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών εγκαταστάθηκαν στη Γουμένισσα περίπου 1000 άτομα, από ένα σύνολο πληθυσμού 20000 κατοίκων του Ακ-Δαγ και της γύρω περιοχής.
Στην Γουμένισσα ήρθαν και 15 οικογένειες από την πόλη Τοκάτη (αρχαία Ευδωκιάδα).
Στη Φιλυριά και στη Γερακώνα ήρθαν πόντιοι πρόσφυγες από τα χωριά Γοτσόγλου και Γούρπαλη της περιοχής Σουγκουρλού λίγα χιλιόμετρα βορειότερα του Ακ-Δαγ-Μαδέν.
Τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης‚ για τους ποντίους, στη Γουμένισσα ήταν δύσκολα, όπως και για όλους τους κατοίκους.
Πολλοί μετανάστευσαν για δεύτερη φορά σε άλλες ελληνικές πόλεις, στην Αυστραλία και στη Γερμανία. Σήμερα οι πόντιοι της Γουμένισσας είναι 300 - 350 άτομα.