ΠΡΟΑΙΩΝΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ

Ο ιερός ναός της Παναγίας γης Γουμένισσας είναι το ιστορικότερο μνημείο της περιοχής της επαρχίας Παιανίας Κιλκίς, και ίσως και ολόκληρου του νομού. Εχει χαρακτηρισθεί με απόφαση τον υπουργείου πολιτισμού, όπως και άλλα κτίσματα της πόλης της Γονμενιοσας, διατηρητέο μνημείο και έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σημαντικές εργασίες για την αποκατάσταση του, την ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του και γενικότερα τον ευπρεπισμού του.
Ο ναός για τον οποίο γίνεται λόγος, ήταν για εκατοντάδες χρόνια καθολικό ιεράς Μονής που είχε στενή σχέση με το Άγιο Όρος, η δε αρχή της οργάνωσης της Μονής ανάγεται στα Βνζαντινά χρόνια και ειδικότερα στην εποχή της δυναστείας των Παλαιολόγων.
Γύρω από την Μονή εκείνη δημιουργήθηκε η Γουμένισσα, μια κωμόπολη με σημαντική παρουσία στα πράγματα τον βορειοελλαδικού χώρου καθ' όλη την περίοδο της σκλαβιάς, των εθνικών απελευθερωτικών αγώνων, τον θρυλικού Μακεδόνικου Αγώνα αλλά και στα μετέπειτα χρόνια
Η ίδια κωμόπολη έγινε γνωστή από τα μετάξια της σαν σηροτροφικό κέντρο, τις βιομηχανίες του πολύτιμου αυτού προϊόντος που είχε, και ακόμη από τα μοναδικά κρασιά της που και σήμερα διατηρούν τη φήμη τους και την άριστη ποιότητα τους. Τα εκπαιδευτήρια της πόλης και οι ναοί, έργα των κατοίκων, είναι μοναδικά στον χώρο της Κεντρικής Μακεδονίας, ιστορημένα μάλιστα στα δυσκολότερα χρόνια, Τότε, όταν οι ξενοκίνητες προπαγάνδες με ποικίλα μέσα προσπαθούσαν να αλλοιώσουν το φρόνημα, το εθνικό και το ορθόδοξο, των κατοίκων. Τα έργα εκείνα, καμάρι και καύχημα και σήμερα, ήταν η ειρηνική απάντηση στα αλλότρια ανθελληνικά σχέδια.
Τα σωζόμενα κειμήλια στην Παναγία της Γουμένισσας είναι λίγα. Οι επιδρομές βαρβάρων, οι επεμβάσεις, οι περιπέτειες γενικότερα του τόπου, κατέστρεψαν σημαντικά στοιχεία του θρησκευτικού αυτού κέντρου και μάλιστα γραπτά κείμενα και μαρτυρίες για το ιστορικό του
παρελθόν και για εκείνο της ωραίας Γουμένισσας, Σώθηκαν όμως δυο πολυτιμότατα στοιχεία Η θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας, της επονομαζόμενης και Γουμένισσας, και το επιβλητικό ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού.
Η Εικόνα, έμβλημα, προστάτης και καμάρι της Παιονικής πρωτεύουσας, κατά τους ειδικούς επιστήμονες είναι έργο του 13ου ή 14ου αιώνα. Η Παναγία Βρεφοκρατούσα εικονίζεται κατά έναν μοναδικό τρόπο, φυλάσσεται δε σε ειδική θέση του ναού. Πανηγυρίζει κάθε 15η Αυγούστου για ένα τετραήμερο, 14-17 του ίδιου μήνα και κατά το βυζαντινό τυπικό και με εξαιρετική λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια. Είναι οι ημέρες που οι Γουμενισσώτες και οι κάτοικοι των γύρω οικισμών και χωριών τιμούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την μητέρα του σύμπαντος κόσμου, την υπέραγνη Θεοτόκο. Τα θαύματα που τις αποδίδονται είναι πολλά. Τα πάντα στο ναό της είναι καθαγιασμένα από τις από αιώνων τελούμενες εκεί Θείες Λειτουργίες, Παρακλήσεις, Δεήσεις, Θείες Ακολουθείες.
Το δεύτερο σωζόμενο στοιχείο του ναού είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του. Δεν είναι το μοναδικό στο είδος του, αλλά είναι από εκείνα που έγιναν με πολλή πίστη, υπομονή και αφοσίωση. Η παράδοση, λέει, πως χρειάσθηκαν επτά χρόνια για την κατασκευή του από τεχνίτες μοναχούς. Περίτεχνη δουλειά έδωσε πάνω στο ξύλο πλήθος στοιχείων από
το φυτικό και ζωικό κόσμο ακόμη δε και παραστάσεις από την Αγία Γραφή. Δεν θα σταθούμε στις λεπτομέρειες αυτές που είναι πολλές και άξιες μελέτης και προσοχής.
Θα σταθούμε μόνο σε μια παράσταση που κατά τακτά διαστήματα κοσμεί το τέμπλο της Παναγίας της Γουμένισσας. Είναι ένα αστέρι ευμέγεθες, με πολλές ακτίνες, συνήθως δώδεκα τον αριθμό που δίνει μια ξέχωρη έμφαση στον όλο διάκοσμο.
Φιλοτεχνημένο μέσα σε κύκλους και πλαισιωμένο με άνθη, επιχρυσωμένο, ξεχωρίζει επάνω στο ταμπλό του τέμπλου και είναι μια προαιώνια μαρτυρία. Ναι, μια μαρτυρία.
Στο χώρο αυτό, όπου έλαμψε το αστέρι, όπως συνηθίσαμε να λέμε τον δεκαεξάκτινο βασιλικό ήλιο της Βεργίνας, δεν λησμονήθηκε το αρχαίο σύμβολο στα χριστιανικά βυζαντινά και στα μετέπειτα χρόνια της σκλαβιάς. Ετσι οι τεχνίτες από γενιά σε γενιά παρέδωσαν τα σύμβολα, παρέδωσαν τις μαρυτρίες, τα στοιχεία εκείνα που κράτησαν τη συνέχεια της φυλής και του γένους στον τόπο αυτό.
Στην Παναγία της Γουμένισσας, πάνω στο τέμπλο και σε πολλούς άλλους σίγουρα παλαιούς ναούς του βορειοελλαδίτικου χώρου, λάμπουν τα αστέρια των Μακεδόνων βασιλέων των αρχαίων χρόνων. Είναι μιαμαρτυρία που πρέπει ξέχωρα να τονισθεί και να υπογραμμισθεί.